Η προέλευση του Κρουασάν
Ένα μέρος της δεκαετούς
μου έρευνας στο αρχαίο ελληνικό φαγητό
αποδεικνύει την ύπαρξη εκτεταμένης ελληνικής διατροφικής συνήθειας και αρκετά εξελιγμένης
τεχνοτροπίας .Εμφαίνεται καθαρά επίσης και η ύπαρξη της Ιπποκρατικής θεωρίας περί
των γεύσεων.
Μέσω λοιπόν περαιτέρω
δημοσιευμάτων θα παρουσιάσω και εκθέσω μερικά από αυτά τα διαιτητικά στοιχεία
μας τα οποία είναι μια πολιτιστική κληρονομιά.
Πολλές χώρες σφετερίζονται
την ιστορία και την προέλευση του κρουασάν
όπως η Γαλλία η Τουρκία η Βουλγαρία και διάφορες άλλες. Ένας πολιτισμένος λαός ανατρέχει
στην γλωσσική του κληρονομιά και ιδιαιτέρως
στην γραπτή , βασίζεται σε αυτήν δηλαδή
σε γλωσσικές γραπτές μαρτυρίες η αποδείξεις και κατόπιν μπορεί να ισχυριστεί αυτά τα οποία διεκδικεί.
Οι γραπτές μαρτυρίες μας λοιπόν δεν αφήνουν καμμιά
αμφιβολία για την ύπαρξη του κρουασάν αλλά και για την προετοιμασία του,στην Αρχαία
Ελλάδα όπως θα δούμε περαιτέρω.
Αν ανατρέξουμε στα διασωζόμενα αποσπάσματα της
δουλειάς του Κλειτόδημου η Κλείδημου αναφέρεται
με το όνομα Βοῦς ἕβδομος και πιο συγκεκριμένα:
ὅτι δὲ πέμμα ἐστὶ καὶ τῆς Σελήνης ἱερὸν, Κλειτόδημος ἐν Ἀτθίδι φησί.
Επίσης περαιτέρω μαρτυρίες υπάρχουν από τους Σουίδα, Φώτιο και Ησύχιο λεξικογράφους
στην προσπάθειά τους να καταγράψουν και να
εξηγήσουν ως ακολούθως :
Το λεξικό του Σούδα ή Σουίδα από το TLG παράγραφος 457.1 -458.5 αναφέρει:
Βοῦς ἕβδομος:> ἐπὶ τῶν ἀναισθήτων. οἱ γὰρ
πένητες ἔμψυχον
μὴ ἔχοντες θῦσαι ἔπλαττον ἐξ ἀλεύρου. θυομένων δὲ
τῶν ϛʹ ἐμψύ-
χων, προβάτου, ὑὸς, αἰγὸς, βοὸς, ὄρνιθος, χηνὸς,
ἐθύετο ἕβδομος ὁ ἐξ
ἀλεύρου· καὶ διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν ἄψυχον, ἐξεδόθη εἰς
παροιμίαν.
beta.457.5
ἐπίγραμμα εἰς βοῦν καὶ τράγον ἐπὶ πίνακος ἀργυροῦ
ἐγκεκολαμμένους·
Επίσης στην
παράγραφο 458.5
<Βοῦς ἕβδομος:> πέμματα κέρατα ἔχοντα κατὰ
μίμησιν τῆς πρω-
τοφαοῦς σελήνης. ἐκάλουν δὲ αὐτὸ βοῦν προστιθέντες
καὶ τὸ ἕβδο-
μον, ὅτι ἐπὶ ἓξ ταῖς σελήναις ἐπεθύετο οὗτος
ἕβδομος, ὡς Εὐθυκλῆς
ἐν Ἀταλάντῃ. ὁμοίως δὲ καὶ αἱ σελῆναι πέμματα
πλατέα κυκλοτερῆ,
beta.458.5
Και ο Φωτιος (Phottius Lexicogr., Scr. Eccl.,
Theol., Lexicon (Α – Δ)
Alphabetic letter beta, entry 239, line 1):
Βοῦς ἕβδομος· πέμμα κέρατα ἔχον κατὰ μίμησιν τῆς πρωτο-
φαοῦς σελήνης. ἐκάλουν δὲ αὐτὸ βοῦν προστιθέντες καὶ τὸ ἕβδομον, ὅτι
ἐπὶ ἓξ ταῖς σελήναις ἐπεθύετο οὗτος ἕβδομος, ὡς Εὐθυκλῆς ἐν ᾿Ατα-
λάντῃ (fr. 2 K.). ὁμοίως δὲ καὶ αἱ σελῆναι πέμματα πλατέα κυκλοτερῆ,
ἃ καὶ οὕτως ἐκάλουν. τάττεται δὲ ἡ παροιμία ἐπὶ τῶν ἄγαν ἀναισθήτων-
Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter beta, entry 979, line 1
Ο Ησύχιος λέει
βοῦς ἕβδομος>· μνημονεύει δὲ τοῦ <ἑβδόμου βοός> (Euthycl. I
805 fr. 2 Philem. fr.
86) ... ὅτι δὲ πέμμα ἐστὶ καὶ τῆς Σελήνης
ἱερόν, Κλειτόδημος (fr.
323,12 J.) ἐν Ἀτθίδι φησί
Σύμφωνα δέ μέ Σουΐδα v.βοῦς (σελις 384) ἕβδομος καί Phottius Lex: Σελήνη πόπανον ὅμοιον
τῶ αστέρι, τό δέ αὐτό καί σελήνις καί Επισέληνον καί Αριστήρ καί βοῦς καλείται.
Εμφανίζεται δε στα λεξικά μας ως
και απλά βοῦς και ίσως
παίρνει την ονομασία του από την λεγόμενη αναμφισβήτητο ισχύ του βοός στην πόλη
των Αθηνών στην οποία και υπήρχε το νόμισμα με τον βου εγκεχαραγμένον.
Περαιτέρω θα πρέπει να εξετάσει κανείς τις υπάρχουσες μαρτυρίες για χρήση
άλλων ονομασιών όπως σελήνας, που
όπως λέει ο Ησύχιος είναι πόπανα των άστρων όμοια πέμματα, καθώς επίσης και τα
επισέληνα που αποτελούσαν πόπανα μηνοειδή
εξ ου και σεληνάριον που εσήμαινε κάποιο διακοσμητικό αντικείμενο και τα Σελήνεια
που αποτελούσαν το φεστιβάλ της Θεάς της Σελήνης
Η έρευνα αυτή των λέξεων μας δείχνει
και αποδεικνύει ξεκάθαρα των ύπαρξη του κρουασάν στην Αρχαιότητα στην Ελλάδα
ενώ σε καμμία άλλη χώρα δεν υπάρχει τέτοια μαρτυρία. Αποτελούσε αρτοσκεύασμα
που εχρησιμοποιείτο για θυσίες σε θεότητες και ιερά σύμφωνα με την συνήθεια των
Ελλήνων να κατασκευάζουν διάφορα αρτοσκευάσματα
η γλυκά σε μορφές ζώων η μέρη αυτών.
Ο τρόπος κατασκευής του θα μπορουσε καλλιστα να είναι δε συνδεδεμένος και με τον αριθμό επτά
που αποδεικνύει τα διπλώματα του κατά την κατασκευή του αλλα και με το γεγονος
οτι οταν οι πτωχοι της Ελλαδας δεν ειχαν χρηματα να θυσιασουν εμψυχα ζωα και επλαθαν
αρτοσκευασματα σε μορφη ζωων τα οποια αφιερωναν με την σειρα κατα την οποια
εβδομος ηταν ο βους.
Βάρβαρα Βλαχονικολού
Πανεπιστημιο του Συδνευ
19-7-2016
Επιμέλεια:
Δημήτρης Συμεωνίδης
Clidemus Hist., Fragmenta
Fragment 16, line 1
