Η πρώτη εγχείρηση αλλαγής φύλου στον Κόσμο. Του Αντωνίου Α. Αντωνάκου

Μέγιστο Αρχαίο Ιατρικό Επίτευγμα
Η πρώτη εγχείρηση αλλαγής φύλου
στον κόσμο
Έγινε από τους αρχαίους Έλληνες στην Επίδαυρο
Του Αντωνίου Α. Αντωνάκου
Ιστορικού - Συγγραφέως
Είναι γεγονός ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν προοδεύσει σε όλους τους τομείς τής επιστήμης. Μερικές φορές όμως, μας εκπλήσσουν με την πρόοδο που είχαν σημειώσει σε κάποιους τομείς, πού μόνο κατά τον τελευταίο αιώνα έγιναν ιδιαιτέρως γνωστοί, κυρίως με την εξέλιξη διαφόρων τεχνικών.
Ένας από αυτούς τους τομείς είναι η ιατρική και ιδιαιτέρως η χειρουργική. Μόλις πριν μερικούς μήνες σε έναν από τους τέσσαρες κιβωτιόσχημους τάφους, που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως κατά την διάρκεια σωστικής ανασκαφής στο οικόπεδο Α. Καραγεώργη, στην περιοχή Αττικής, όπου εκτείνεται η Ελληνιστική νεκρόπολη της αρχαίας Χίου, ανακαλύφθηκε κάτι το μοναδικό. Ένα εύρημα που θεωρείται σημαντικό για την ιστορία της ιατρικής.
Είναι ο τάφος ενός άνδρα, ηλικίας 50 περίπου ετών, του οποίου το κρανίο έχει υποστεί εμφανή ιατρικό τρυπανισμό. Οι ειδικοί λένε ότι ο ασθενής επιβίωσε τουλάχιστον πέντε ή έξι χρόνια, μετά την επέμβαση καθώς και τα σημάδια μόλυνσης είναι ελάχιστα.

Ή χρονολόγηση της ταφής τοποθετείται στο β' μισό του 2ου αιώνα π.Χ. Η αναγνώριση του τρυπανισμού οφείλεται στον ανθρωπολόγο Αστέριο Αηδόνη. Ο τρυπανισμός αναφέρεται και στα κείμενα του Ιπποκράτη.
Αν μας προξενεί θαυμασμό το ιατρικό αυτό επίτευγμα, τότε θα εκπλαγούμε με το αμέσως επόμενο, το οποίο και διεκδικεί μία πρωτιά για το βιβλίο «Γκίνες».
Είναι η πρώτη αναφερόμενη εγχείρηση αλλαγής φύλου, η όποια πραγματοποιήθηκε στην αρχαία Επίδαυρο γύρω στο 120 π.Χ. Το περιστατικό έχουν διασώσει αρκετοί συγγραφείς, με πρώτο και καλλίτερο τον Διόδωρο τον Σικελιώτη.
Ό ανωτέρω συγγραφέας μας αναφέρει το γεγονός (Βιβλίο 32, κεφ. 11, παρ. 1-4): Το αρχαίο κείμενο έχει ως εξής:
«ήν γάρ τις Επιδαυρία, κόρη μέν είναι δοκούσα, γονέων δέ ορφανή, Καλλώ δ' όνομα. Αύτη τόν επί τής φύσεως αποδεδειγμένον ταίς γυναιξί πόρον άτρητον είχεν, παρά δέ τον καλούμενον κτένα συριγγωθέντος τόπου εκ γενετής τάς περιττώσεις τών υγρών εξέκρινεν. Είς δέ τήν ακμήν τής ηλικίας παραγενομένη συνωκίσθη τινί τών πολιτών. Διετή μέν ούν χρόνον συνεβίωσε τανδρί, τήν μέν γυναικείαν επιπλοκήν ούκ επιδεχόμενη, τήν δέ παρά φύσιν ομιλίαν υπομένειν αναγκαζομένη. Μετά δε ταύτα φλεγμονής αύτη σύμ¬βασης περί τόν κτένα καί δεινών αλγηδόνων επιγενομένων συνεκλήθη πλήθος ιατρών. Καί τών μέν άλλων ουδείς υπισχνείτο θεραπεύειν, φαρμακοπώλης δέ τις επαγγελόμενος υγιάσειν έτεμε τόν επηρμένον τόπον, έξ ούπερ εξέπεσεν ανδρός αιδοία, δίδυμοι καί καυλός άτμητος. Πάντων δέ τό παράδοξον καταπλαγέντων ό φαρμακοπώλης εβοήθη τοίς λειπομένοις μέρεσι της πηρώσεως. Τό μέν ούν πρώτον τό αιδίον άκρον επιτεμών συνέτρησεν είς τόν ουρητήρα, καί καθείς αργυρούν καυλίσκον ταύτη τά περιττώματα τών υγρών εξεκόμιζε, τόν δέ σεσυριγγωμένον τόπον ελκώσας συνέφυσε. Και τούτον τόν τρόπον υγιοποιήσας διπλούν απήτει τόν μισθόν έφη γάρ αυτόν παρειληφέναι γυναίκα νοσούσαν, καθεστακέναι δέ νεανίσκον υγιαίνοντα. Ή δέ Καλλώ τάς μέν έκ τών ιστών κερκίδας και τήν άλλην τών γυναικών ταλασιουργίαν απέθετο, μεταλαβούσα δέ ανδρός εσθήτα καί τήν άλλην διάθεσιν μετωνομάσθη Κάλλων, ενός στοιχείου επί τώ τέλει τού Ν προστεθέντος. Λέγεται δ' υπό τίνων ότι πρό τού μεταλαβείν τήν είς άνδρα μορφή Ιέρεια τής Δήμητρος εγεγένητο, καί τά τοίς άρρεσιν αόρατα ιδούσα κρίσιν έσχεν ασεβείας»."

Ας παρακολουθήσουμε λίγο την εξιστόρηση του θέματος σε μια απλοελληνική απόδοση για να είναι περισσότερο κατανοητή από όλους:
Το κείμενο αυτό λοιπόν, μας πληροφορεί ότι μία νέα και ορφανή γυναίκα από την Επίδαυρο, η οποία (ονομαζόταν Καλλώ, είχε το χαρακτηριστικό σημείο των γυναικών άτρητο και από κάποιο εκ γενετής συρίγγιο έβγαζε τα περιττά υγρά του σώματος (δηλ. τα ούρα). (ήν γάρ τις Έπιδαυρία, κόρη μέν είναι δοκούσα, γονέων δέ ορφανή, Καλλώ δ' όνομα. Αύτη τόν επί τής φύσεως αποδεδειγμένον ταίς γυναιξί πόρον άτρητον είχεν, παρά δέ τόν καλούμενον κτένα συριγγωθέντος τόπου έκ γενετής τάς περιττώσεις τών υγρών έξέκρινεν).

Ή γυναίκα αυτή όταν έφθασε στην ακμή της ηλικίας της παντρεύθηκε κάποιον από τους πολίτες και έμεινε μαζί του για δυο χρόνια παντρεμένη, χωρίς όμως να έχει ποτέ ερωτική κατά φύσιν επαφή με τον σύζυγό της, αλλά αναγκαζόταν να υπομένει μόνο την παρά φύσιν επαφή. (Είς δέ την ακμήν της ηλικίας παραγενομένη συνωκίσθη τινί των πολιτών. Διετή μέν ούν χρόνον συνεβίωσε τανδρί, τήν μέν γυναικείαν επιπλοκήν ουκ επιδεχόμενη, τήν δέ παρά φύσιν ομιλίαν υπομένειν αναγκαζομένη).Ομως παρουσίασε φλεγμονή στην περιοχή των γεννητικών της οργάνων, η οποία συνωδευόταν από φρικτούς πόνους, με αποτέλεσμα να κληθούν πολλοί γιατροί. (Μετά δε ταύτα φλεγμονής αυτή συμβάσης περί τον κτένα και δεινών αλγηδόνων επιγενομένων συνεκλήθη πλήθος ιατρών).Κανείς όμως από αυτούς δεν μπορούσε να υποσχεθή ότι θα την θεραπεύση, εκτός από έναν φαρμακοπώλη, ο όποιος έκανε τομή στο φλεγμαίνον και πρησμένο σημείο, με αποτέλεσμα να προβάλουν ανδρικά γεννητικά όργανα, δίδυμοι γεννητικοί αδένες (όρχεις) και πέος πού ήταν άτρητο. (Και τών μεν άλλων ουδείς υπισχνείτο θεραπεύειν, φαρμακοπώλης δέ τίς επαγγελόμενος υγιάσειν έτεμε τον επηρμένον τόπον, εξ ούπερ εξέπεσεν ανδρός αιδοία, δίδυμοι και καυλός άτρητος).Ενώ λοιπόν όλοι είχαν μείνει κατάπληκτοι, ο φαρμακοποιός βοηθούσε για τα υπόλοιπα βλαφθέντα μέρη (Πάντων δέ το παράδοξον καταπλαγέντων ό φαρμακοπώλης εβοήθη τοις λειπομένοις μέρεσι της πηρώσεως).
Τότε έκανε μία τομή στην άκρη του πέους, έφθασε στον ουρητήρα και τοποθέτησε εκεί μία αργυρή τεχνητή ουρήθρα, από την οποία έβγαζε τα περιττά υγρά.

(Το μέν ούν πρώτον το αιδοίον άκρον επιτεμών συνέτρησεν είς τόν ουρητήρα, και καθείς αργυρούν καυλίσκον ταύτη τά περιττώματα τών υγρών εξεκόμιζε).
Στην συνέχεια τράβηξε και συνέραψε το σημείο του συριγγίου. Και επειδή με αυτόν τον τρόπο, του απέδωσε την υγεία, απαιτούσε διπλό μισθό.
(...τόν δέ σεσυριγγωμένον τόπον ελκώσας συνέφυσε. Καί τούτον τόν τρόπον υγιοποιήσας διπλούν απήτει τόν μισθόν).
Διότι έλεγε μετά αυτός ότι παρέλαβε μία νοσούσα γυναίκα και παρέδωσε έναν υγιή νεανίσκο! ( έφη γάρ αυτόν παρειληφέναι γυναίκα νοσούσαν, καθεστακέναι δε νεανίσκον υγιαίνοντα).Η δε Καλλώ άφησε την γυναικεία αμφίεση, φόρεσε ανδρική εσθήτα και αφού προσέθεσε στο όνομά της ένα Ν το άλλαξε σε «Κάλλων».
(Ή δέ Καλλώ τάς μέν έκ τών ιστών κερκίδας καί τήν άλλην τών γυναικών ταλασιουργίαν απέθετο,μεταλαβούσα δέ ανδρός εσθήτα καί τήν άλλην διάθεσιν μετωνομάσθη Κάλλων, ενός στοιχείου επί τώ τέλει του Ν προσθετέντος).
Από κάποιους δε λέγεται ότι πριν να γίνη άνδρας η Καλλώ ήταν ιέρεια της Δήμητρας και βλέποντας τα αόρατα σημεία των ανδρών έπαθε κρίση ασέβειας,αιτιολογώντας έτσι ό,τι έπαθε. (Λέγεται δ΄υπό τινων ότι πρό τού μεταλαβείν τήν είς άνδρα μορφήν ιέρεια τής Δήμητρος εγεγένητο, καί τα τοίς άρρεσιν αόρατα ιδούσα κρίσιν έσχεν ασεβείας).


Ένα Δεύτερο Περιστατικό

Ένα άλλο ακόμη απόσπασμα σχετικό με παρόμοιο θέμα είναι η περίπτωση της Ηραϊδος ,την οποίαν διασώζει και πάλιν ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (Διοδ. Σικελ. 32,10,2-9)
Ένας Μακεδών, που κατοικούσε στις Άβες της Αραβίας, ονόματι Διόφαντος, νυμφεύθηκε μία γηγενή γυναίκα και γέννησε ένα γιο που είχε το όνομά του και μία κόρη, που ωνομάσθη Ηραϊς .
(Τής Αραβίας έν ταις καλουμέναις Άβαις ώκει τις Διόφαντος όνομα,τό δέ γένος Μακεδών.Ούτος εγχώριον Αραβίαν γυναίκα γήμας εγέννησε υιόν μέν ομώνυμον εαυτώ, θυγατέρα δέ τήν προσαγορευθείσαν Ηραϊδα.
Ο γιός του πέθανε σε μικρή ηλικία,ενώ την Ηραϊδα,όταν έφθασε σε ώρα γάμου την προίκισε και την πάντρεψε με κάποιον Σαμιάδη, ο οποίος όμως έφυγε μακρυά, προτού συμπληρώσουν ένα χρόνο μαζί.
(Τόν μέν ούν υιόν πρό τής ακμής επείδε τελευτήσαντα,τήν δέ θυγατέρα γάμου έχουσαν ώραν προικίσας συγκατώκισέ τινι όνομα Σαμιάδη.Ούτος μέν ούν συμβιώσας τή γαμηθείση χρόνον ενιαύσιον απεδήμησε μακράν αποδημίαν).Τότε, λένε, ότι η Ήραΐς έπαθε μια παράδοξη και τελείως απίστευτη ασθένεια, διότι αισθάνθηκε ισχυρό πόνο στο υπογάστριο το δε τοπικό οίδημα και οι μεγάλοι πυρετοί ήσαν αυτοί που τράβηξαν τους ιατρούς να δουν τι γίνεται στον τράχηλο της μήτρας, [τήν δ' Ήραϊδα φασίν αρρωστία περιπεσείν παραδόζω και παντελώς απιστουμένη. Φλεγμονήν γάρ ισχυράν γενέσθαι περί τό ήτρον αυτής. Επί πλέον δε οιδήσαντος τού τόπου, έπειτα τών πυρετών μεγάλων συνεπιγιγνομένων, καταδοξάσαι τους ιατρούς έλκωσιν γεγονέναι περί τον τράχηλον της μήτρας].Αφού με διάφορες θεραπείες προσπαθούσαν να καταστείλουν τις φλεγμονές, μετά από μία εβδομάδα έγινε ρήξη της επιφανείας του δέρματος και από τα γυναικεία όργανα της Ήραΐδος έπεσε ανδρικό μόριο με διδύμους γεννητικούς αδένες (όρχεις) χρωμένων δέ αυτών θεραπείαις αίς υπελάμβανον καταστελείν τάς φλεγμονάς, έβδομαίας δ' ούσης ρήξιν επιγενέσθαι της επιφανείας, και προσπεσείν έκ τών τής Ήραϊδος γυ¬ναικείων αιδοίον ανδροίον έχον διδύμους προσκειμένους].
Αυτό το συμβάν έγινε χωρίς να είναι παρών κάποιος από τους ια¬τρούς ή τους άλλους παρευρισκομένους, εκτός από την μητέρα της και δύο υπηρέτριες. Όλοι έμειναν με ανοικτό το στόμα, φρόντισαν την Ήραϊδα και αποσιώπησαν το γεγονός, [τήν δέ ρήξιν τούτων και το πάθος γενέσθαι μήτε Ιατρού μήτ' άλλων τών έξωθεν παρόντων πλήν μητρός καί δύο θεραπαινίδων. Τότε μέν ούν αχανείς γενομένας διά τό παράδοξον τήν ενδεχομένην επιμέλειαν ποιήσασθαι τής Ηραϊδος και κατασιωπήσαι το γεγονός].Αυτή, όταν της πέρασε ή ασθένεια, φορά γυναικείο φόρεμα και φερόταν σαν καλή παντρεμένη νοικοκυρά. Επειδή όσοι γνώριζαν θεωρούσαν ότι είναι ερμαφρόδιτη, και επειδή κατά την συμβίωση της με τον άνδρα της δεν ήθελε την κατά φύσιν επαφή, θεώρησαν ότι έπρεπε νά μιλήση αύτη γιά τήν αρσενική της συμπεριφορά, [τήν δέ απολυθείσανν τής νόσου τήν εσθήτα φορείν γυναικείαν, καί τήν άλλην αγωγήν οικουρόν καί ύπανδρον διαφυλάττειν, καταδοξάζεσθαι δέ υπό τών συνειδότων τήν περιπέτειαν ερμαφρόδιτον είναι, καί κατά τήν γεγενημένην μετ' ανδρός συμβίωσιν, τής κατά φύσιν επιπλοκής αντιπραττούσης, δοκείν αυτήν ταίς αρρενικαίς συμπεριφοραίς καθωμιλήσθαι].Όταν γύρισε ό Σαμιάδης και ζήτησε την γυναίκα του, εκείνη δεν τολμούσε να τον αντικρύση στα μάτια από ντροπή και ο Σαμιάδης το έφερε βαρέως, [λανθανούσης δέ τούς εκτός τής διαθέσεως ταύτης επαναλθείν τον Σαμιάδην και καθάπερ ήν επιβάλλον την γαμηθείσαν επιζητείν ού τολμώσης δ΄εκείνης ελθείν διά τήν αισχύνην, τόν "Σαμιάδην φασί βαρέως ενεγκείν].
Αυτός ερχόταν συνεχώς και ζητούσε την σύζυγο του, ο δε πατέρας άφ' ενός δεν του επέτρεπε, άφ' έτερου δε ντρεπόταν να τού πή την αιτία,
με αποτέλεσμα να μεγαλώνη η διαφορά, [επικειμένου δέ συνεχέστερον και απαιτούντος την σύμβιον, και τού πατρός μή συγχωρούντος μέν, αισγυνομένου δέ τήν αιτίαν ειπείν,είς μέγα ηύξετο ή διαφορά].Ό Σαμιάδης τότε πήγε στο δικαστήριο τον πατέρα της, ζητώντας αποζημίωση για το παράδοξο της συμπεριφοράς, [έπενεγκειν τε διά τούτο δίκην τώ πατρί περί της ιδίας γυναικός, τής τύχης ώσπερ έν δράμασι το παράδοζον τής περιπέτειας αγούσης είς έγκλημα. ]Κατά την συνεδρίαση των κριτών και αφού ελέχθησαν πολλά για το αμφισβητούμενο σώμα, και επειδή οι δικαστές δεν ήξεραν αν έπρεπε να δικαιώσουν τον άνδρα της γυναίκας ή τον πατέρα της κόρης, τελικά απεφάσισαν ότι έπρεπε να ακολουθήση τον άνδρα της για να μάθη την αλήθεια [συνεδρευσάντων δέ τών κριτών καί λόγων ρηθέντων συμπαρείναι μεν τη κρίσει το αμφισβητούμενον σώμα, διαπορείν δέ τούς δικαστάς πότερον προσήκει τον άνδρα τής γυναικός ή τόν πατέρα τής θυγατρός κυριεύειν. Πέρας τών κριτών οιομένων δείν ακολουθείν τανδρί την γαμηθείσαν,τήν αλήθειαν διασαφήσαι].Τότε με θυμό αυτή έλυσε την εσθήτα δείχνοντας το ανδρικό μόριο και με δεινοπαθούσα φωνή ρώτησε αν κάποιοι αναγκάζουν να ζουν μαζί άνδρας με άνδρα (αποκαλύπτοντας τον λόγο πού απέφευγε τον σύζυγο της). [και θυμώ τετολμηκότι την καθυποκρινομένην εσθήτα λύσασαν δείξαι πάσι τό της φύσεως άρρεν, ρηξαί τε φωνήν δεινοπαθούσαν, εί τινες αναγκάζουσι συνοικείν ανδρί τόν άνδρα].
Τότε όλοι εξεπλάγησαν και με φωνή γεμάτη θαυμασμό επεσήμαναν το παράδοξο. Όταν απεκαλύφθη η αλλαγή (ή ντροπή), άλλαξε ή γυναικεία φύση της σε διάθεση νεαρού ανδρός, οι δε ιατροί, όταν τους επεδείχθησαν

τα φανέντα όργανα, διέγνωσαν ότι μέσα στην γυναικεία θέση υπεκρύπτετο αρσενική φύση. Και αφού πήραν δέρμα δημιούργησαν με ένα τρύπημα δίοδο, όπου έβγαιναν τα περιτ¬τώματα (δημιούργησαν δηλαδή και εδώ τεχνητή ουρήθρα). Γι' αυτό και οι γιατροί το σημείο που δημιούργησαν το συρίγγιο θεώρησαν ότι πρέπει να επουλωθή, την δε ανδρική φύση την έκαναν εύκοσμη, πού ενδεχομένως να χρειαζόταν κάποια θεραπεία, [πάντων δέ καταπλαγέντων καί φωνή θαυμαζούση το παράδοξον επισημαινομένων, τήν μέν Ηραϊδα φασίν αποκαλυφθείσης τής αισχύνης μεταμφιάσασθαι τόν γυναικείον κόσμον είς νεανίσκου διάθεσιν τούς δέ ιατρούς, επιδειχθέντων αυτοίς τών φανέντων, γνώναι ότι κατεκέκρυπτο φύσις άρρενος έν ωοειδεί τόπω φύσεως θηλείας, καί δέρματος περιειληφότος παρά τό σύνηθες την φύσιν σύντρησις εγεγένητο, δι' ών εξωδεύοντο τά περιττώματα- διόπερ τον προσεσυριγγωμένων τόπον ελκώσαντας δείν κατουλώσαι, τήν δέ ανδρός φύσιν εύκοσμον ποιήσαντας σύν ενδεχομένη δόξαι κεχρήσθαι θεραπεία].Τότε η Ηραϊς μετωνομάσθη σε Διόφαντο, όπως ο πατέρας της, συγκαταλέχθηκε δε στους ιππείς.Όμως, όταν παρατάχθηκε μαζί με τον βασιλιά, αναγκάσθηκε να φύγη από την πόλη, διότι έγινε γνωστός ένας παλαιότερος χρησμός, πού ως τότε αγνοείτο, ο οποϊος έλεγε ότι ο βασιλεύς των Αβών θα σφαχθή, όταν γεννηθή ο δίμορφος. [την δ'
Ηραϊδα μετονομασθεϊσαν Διόφαντον εις τούς ιππείς καταλεχθήναι, καί σύν τω βασιλεί παραταξάμενον εις τάς Άβας συναναχωρήσαι. Διό καί τόν πρότερον αγνοούμενον χρησμόν τότε γνωσθήναι, σφαγέντος τού βασιλέως εν ταίς Άβαις καθ'όν τόπον ό δίμορφος εγεγένητο].

Ο δε Σαμιάδης, εξ αιτίας του έρωτος καί όντας δούλος της προηγουμένης συνήθειας, άλλα καί διακατεχόμενος από ντροπή λόγω του παρά φύσιν γάμου, άφησε όλη την περιουσία του στον Διόφαντο με διαθήκη και ο ίδιος πέθανε, αφού το αποτέλεσμα ήταν η μεν γυναίκα να πάρη την τόλμη και την δόξα τού ανδρός, ο δε άνδρας νά γίνη ασθενέστερος της γυναικείας ψυχής. [τόν δέ Σαμιάδην λέγουσιν, έρωτι καί τή προγεγενημένη συνήθεια δεδουλωμένον, αισχύνη τε τού παρά φύσιν γάμου συνεχόμενον, τής μέν ουσίας τον Διόφαντον αναδείξαι διαθήκη κληρονόμον, εαυτόν δέ τού ζήν με-ταστήσαι, ώστε τήν μέν γυναίκα γεγενημένηνν ανδρός αναλαβείν δόζαν και τόλμαν, τόν δ' άνδρα γυναικείας ψυχής ασθενέστερον γενέσθαι].Τά ίδια γεγονότα αναφέρουν εκτός απo τον Διόδωρο, o Φώτιος (Κώδιξ 244 σελ. 378ο), και ό Ποσειδώνιος (Fragment 85, 84 - 108),



όλοι δε αυτοί, επιπροσθέτως αναφέρουν ότι και στην Νεάπολη και σε άλλους τόπους ιστορούνται παρόμοια γεγονότα, όχι επειδή υπάρχει δίμορφος τύπος, διότι αυτό είναι αδύνατο, αλλά επειδή ή ίδια ή φύ-
ση έχει ψευδογραφήσει (τόν έναν τύπο) πρός έκπληξη καί απάτη τών ανθρώπων. Και τίς περιπέτειες αυτές τίς γράψαμε, όχι γιά ψυχαγωγία άλλα για ωφέλεια αυτών που τα διαβάζουν. Γιατί πολλοί νομίζοντας ότι αυτοί είναι τέρατα, (και δεν το νομίζουν αυτό μόνο ιδιώτες αλλά και έθνη η και πόλεις), πιστεύουν σε δεισιδαιμονίες [Ομοίως δ' έν τή Νεαπόλει και κατ' άλλους τόπους πλείονας ιστορούνται γεγονέναι τοιαύται περιπέτειαι, ούκ άρρενος και Θηλείας φύσεων είς δίμορφον τύπον δημιουργηθείσης, αδύνατον γάρ τούτο, αλλά τής φύσεως διά τών τού σώματος μερών ψευδογραφούσης «είς έκπληξιν και απάτην τών ανθρώπων. Διόπερ καί ημείς τάς περιπέτειας ταύτας αναγραφής ηξιώσαμεν, ού ψυχαγωγίας αλλ' ωφελείας ένεκα τών αναγιγνωσκόντων. Πολλοί γάρ τέρατα τα τοιαύτα νομίζοντας είναι δυσειδαιμονούσιν, ούκ ιδιώται μόνον αλλά και έθνη καί πόλεις].Στα «Σχόλια στόν Λουκιανό»
(work 80,5 section 4), αναφέρονται επίσης τα εξής για τις περιπτώσεις αλλαγής φύλου:
[ότι τον Τειρεσίαν φασί μάντιν είναι καί εκ γυναικός είς άνδρα με-ταβαλείν, ούχ ότι τούτο γέγονεν - ουδέ γάρ οιόν τε -, περιεργότερον δέ τά γυναικών εξειπόντα ήθη τε καί πάθη τούτο φημισθήναι.Ο μέντοι Σικελιώτης ιστοριογράφος Διόδωρος (32,11) ιστορεί τι τοιούτον, τό μέν παλαιόν, τό δέ καί επ' αύτού γεγονός και γυναίκα Καλλώ
γενομένην και λεγομένην ανοιδήσαι, πρός τώ ητρίω καθάπερ τι φύμα σκληρόν, ου περιρραγέντος τό ανδρείον αναβλαστήσαι, καίτοι καί γημαμένην ανδρί αφ' ού τής μέν γυναικωνίτιδος απαναστήναι καί τής ταλασιουργίας αποστήναι, ανδρών δέ μεταμφιάσασθαι σχήμα και κλήσιν απολαβείν Κάλλωνα μεταφημισθέντα και στρατιώτην βίον επανελθείν].
Ὀπως και να έχη το θέμα η παράθεση των κειμένων μας πιστοποιεί ότι ένα τόσο σπουδαίο ιατρικό επίτευγμα, όπως ή αλλαγή φύλου, και συγκεκριμένα η πρώτη εγχείριση αλλαγής φύλου στον κόσμο έγινε από τους αρχαίους Έλληνες, πιστοποιώντας για μία ακόμη φορά ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι σε τόσο μακρυνή εποχή ήσαν πρωτοπόροι σε όλα.

Αυτή η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΛΛΗΝΟΡΑΜΑ τον Φεβρουάριο του 2008.Τεύχος 47