Τι Τιμή στο Παλληκάρι

ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΡΙΟΝ ΤΥΡΤΑΙΟΥ*- Άσμα- Θούριος
Υπό Σπυρίδωνος Τρικούπη **

(Σήμερα το άσμα αυτό αποτελεί τον ύμνο της Στρατιωτικής
Σχολής Ευελπίδων στο Ελσίνκι της Φιλανδίας!)


Τι τιμή στο παλληκάρι, όταν πρώτo στη φωτιά,
σκοτώθη για την Πατρίδα με τη σπάθα στη δεξιά!
Πόσο λυπηρό ν’ αφήνει την πατρίδα τη γλυκεία,
τα καλά του τα χωράφια και να ζει με διακονιά,
με γονιό να παραδέρνη, με γυναίκ’ ομορφονιά
με γερόντισσα μητέρα και μ’ ανήλικα παιδιά,
κι’ απ΄ τη στέρηση και φτώχεια, όπου πάει, όπου σταθή,
να γνωρίζη ότι είν’ όλους η ζωή η μισητή!
Να ντροπιάζη τη γενιά του, να ντροπιάζεται κι αυτός
και ποτέ να μη του λείπη απ’ τα χείλη ο στεναγμός!
Τέτοιον άνθρωπο καθένας ζωντανό καταφρονά,
μήτ’ αφού στον τάφο πέση τ’ όνομά του μελετά.
Εις την μάχην ας χυθούμεν όλοι μ’ άφοβη καρδιά,
ο καθένας ας πεθάνη για πατρίδα, για παιδιά.
Στη φωτιά παλληκαράδες, γενήτ’ όλοι ένα κορμί,
στη φωτιά μην ντροπιασθήτε, σαν φυγάδες, σαν δειλοί.
Λεοντόκαρδο το στήθος καθενός σας ας φανεί,
τους εχθρούς σας πολεμούντες μην ψηφάτε τη ζωή.
Να μη φύγετε κι αφήστε τα σεβάσμια γερατειά,
πώχουν αχαμνά τα χέρια και τα γόνατα βαριά.
Εντροπή σας, εντροπή σας, απ’ οπίσω ναν΄ο νιός
κι ο αδύναμος ο γέρος να πεθαίνει μπροστινός,
πώχει κάτασπρα τα γένεια, κάτασπρη την κεφαλή,
κι εις τα χώματα ν’ αφήνει την αδούλωτη ψυχή.
Όλ’ οι κίνδυνοι, οι πολέμιοι, όλοι πρέπουν εις το νιό,
εις το νιό πολέμιοι πρέπουν, που το σώμα εχ’ ανθηρό.
Σεβαστός είναι στους άνδρας, στές γυναίκες ποθητός,
εύμορφος αν πρωτοπέση κι εις τον πόλεμο νεκρός.
Ας ριφθή μπροστά στο γέρο κι άσειστος ας στυλωθή,
και τα δόντια τους ας σφίξη, μες στο αίμα ας κυλισθή.

(Λέγεται και «Το Θούριον του Τυρταίου» ή «Πολεμιστήριον Άσμα του Τυρταίου» ή «Άσμα του Τυρταίου» ) .

Ο πατέρας μου Χρήστος Αρχ. Δημητρακός (Τρίγλια 1912-Ραφήνα 2002) έλεγε: « Μέχρι και το ποίημα- Το Άσμα του Τυρταίου, μαθαίναμε τα παιδιά στο σχολείο στην Τρίγλια!».

*Ο Τυρταίος ήταν ελεγειακός ποιητής, που έζησε τον 7ο π.Χ. αιώνα. Ο ίδιος και άλλοι ποιητές της αρχαϊκής περιόδου έγραψαν ελεγειακά ποιήματα με στίχους που βοηθούσαν στην εξύψωση του πνεύματος των στρατιωτών στο πεδίο της μάχης. Ο Τυρταίος με τις ελεγείες και τους παιάνες του τόνιζε την αγάπη προς την πατρίδα, εξυμνούσε την ανδρεία και την αυτοθυσία . Κατά την παράδοση, η ζωή του συνδέθηκε στενά με την ιστορία της Σπάρτης, που πιεζόταν από τον αρχηγό των Μεσσηνίων, Αριστομένη. Οι Σπαρτιάτες επειδή υπέφεραν πολλά δεινά και ήταν πολύ απογοητευμένοι, ζήτησαν χρησμό από το μαντείο των Δελφών. Η Πυθία τους είπε πως εάν ζητούσαν να πάρουν στρατηγό από την Αθήνα, θα σώζονταν. Οι Αθηναίοι όμως, επειδή ζήλευαν τους Σπαρτιάτες και δεν ήθελαν να τους δώσουν στρατηγό, αλλά και δεν τολμούσαν ν' αρνηθούν, γιατί φοβούνταν το θεό Απόλλωνα, που έδωσε το χρησμό στους Σπαρτιάτες, τους έστειλαν το χωλό ποιητή Τυρταίο. Ο Τυρταίος, φτάνοντας στη Σπάρτη, σύνθεσε ελεγείες που τόνιζαν την αγάπη προς την πατρίδα και με τις οποίες καλούσε τους πολεμιστές της Σπάρτης να φανούν αντάξιοι της πατρίδας τους. Mε τα τραγούδια του, τους έδωσε θάρρος, τους ενθουσίασε και ξαναζωντάνεψε την ανδρεία και την καρτερία τους, ώστε να ανακτήσουν τα μέρη που τους αφαίρεσαν οι γείτονές τους Μεσσήνιοι (Β΄ Μεσσηνιακός Πόλεμος).

** Μια από τις ελεγείες του Τυρταίου είναι αυτή που παρέφρασε στη δημοτική γλώσσα και τους χρόνους της Επανάστασης, ο Σπυρίδων Τρικούπης.
Σπυρίδων Τρικούπης ( Μεσολόγγι 1788- Αθήνα 1873): Λόγιος, πολιτικός και ιστοριογράφος της Επανάστασης του 1821, μετά την οποία και διορίστηκε πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου (πρώτος πρωθυπουργός του ελεύθερου ελληνικού κράτους). Διετέλεσε επανειλημμένα πρωθυπουργός, υπουργός Εξωτερικών, πρεσβευτής, αρχηγός κόμματος κ.α. Ήταν πατέρας του μετέπειτα πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη.

Βιβλιογραφία:
1. «Νέα Ανθολογία Περάνθη», Τόμος Β΄.
2. «Θησαυρός Γνώσεων» Χαρ. Θ. Μηχιώτη, Εκδόσεις Κασταλία, Αθήνα 1983.
3. Εγκυκλοπαίδεια «Νέα Δομή»
4. Εγκυκλοπαίδεια «Υδρία».
5. «Πρόσωπα που σημάδεψαν την ιστορία των Ελλήνων», Τόμος 20, Εκδόσεις «Δομή».



The Spartan Soldier

For it is fine to die in the front line,
a brave man fighting for his fatherland,
and the most painful fate's to leave one’s town
and fertile farmlands for a beggar's life,
roaming with mother dear and aged father,
with little children and with wedded wife.
He'll not be welcome anywhere he goes,
bowing to need and horrid poverty,
his line disgraced, his handsome face belied;
every humiliation dogs his steps.
This is the truth: the vagrant is ignored
and slighted, and his children after him.
So let us fight with spirit for our land,
die for our sons, and spare our lives no more.
You young men, keep together, hold the line,
do not start panic or disgraceful rout.
Keep grand and valiant spirits in your hearts,
be not in love with life -- the fight's with men!
Do not desert your elders, men with legs
no longer nimble, by recourse to flight:
it is disgraceful when an older man
falls in the front line while the young hold back,
with head already white, and grizzled beard,
gasping his valiant breath out in the dust
and clutching at his bloodied genitals,
his nakedness exposed: a shameful sight
and scandalous. But for the young man, still
in glorious prime, it is all beautiful:
alive, he draws men's eyes and women's hearts;
felled in the front line, he is lovely yet.
Let every man then, feet set firm apart,
bite on his lip and stand against the foe.

Tyrtaeus


translated by Nicholas Ioannides



Spartan Soldier

another translation

It is beautiful when a brave man of the front ranks
falls and dies, battling for his homeland,
and ghastly when a man flees planted fields and
city and wanders begging with his dear mother,
aging father, little children and true wife.
He will be scorned in every new village,
reduced to want and loathsome poverty; and shame

will brand his family line, his noble
figure. Derision and disaster will hound him.
A turncoat gets no respect or pity;
so let us battle for our country and freely give
our lives to save our darling children.
Young men, fight shield to shield and never
succumb to panic or miserable flight,
but steel the heart in your chests with
magnificence and courage. Forget your own life
when you grapple with the enemy. Never run
and let an old soldier collapse
whose legs have lost their power. It is shocking
when an old man lies on the front line
before a youth: an old warrior whose head is white
and beard gray, exhaling his strong soul
into the dust, clutching his bloody genitals
in his hands: an abominable vision,
foul to see: his flesh naked. But in a young man
all is beautiful when he still
possesses the shining flower of lovely youth.
Alive he is adored by men,
desired by women, and finest to look upon
when he falls dead in the forward clash.
Let each man spread his legs, rooting them in the ground,
bite his teeth into his lips, and hold.