ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ, ΣΗΜΕΡΑ

Του Αντωνίου Α. Αντωνάκου Καθηγητού – Κλασσικού Φιλολόγου Ιστορικού – Συγγραφέως Αναλογιζόμενοι σήμερα το Εικοσιένα υπό την αμβλεία γωνία τής χρονικής αποστάσεως διαπιστώνουμε την σημερινή αλλοτρίωση ιθυνόντων και λαού και την διαφορά αντιλήψεων και αξιών τού τότε με το σήμερα. Τότε οι Έλληνες απεκαλούντο "παλληκάρια", "λεβέντες", με μια λέξη "συν-αγωνιστές", διότι συναγωνίζοντο για την αρετή στον κοινό αγώνα της Ελευθερίας. Αλλά επειδή σήμερα ο όρος "συναγωνιστής" υπάρχει σε όσους εμφορούνται από εθνικές ιδέες, οι σημερινοί προοδευτικοί αποκαλούνται "σύντροφοι". Ο όρος βεβαίως δεν είναι τυχαίος, όπως απεδείχθη εκ του αποτελέσματος, διότι όλα τα μεταπολιτευτικά χρόνια αυτοί «συν-ετρέφοντο» με παχυλούς μισθούς, κομπίνες, απάτες από τα κρατικά δανειζόμενα ταμεία. Κι όταν λέω «συνετρέφοντο», εννοώ ότι «μαζί τα τρώγανε» οι ... σύντροφοι! Σήμερα λοιπόν έχουμε περισσότερο από ποτέ ανάγκη να διδαχθούμε από τον αγώνα και τα λόγια εκείνων των συναγωνιστών τού Εικοσιένα και να συγκεντρώσουμε σαν την μέλισσα το απάνθισμα των λόγων και των πράξεών τους για να φτιάξουμε ένα "εθνικό μέλι" αρίστης ποιότητος. Το πρώτο, λοιπόν, από το οποίο πρέπει να διδαχθούμε από αυτούς και να το επιδιώξουμε είναι η αντίσταση. Η αντίσταση δημιουργεί και διαμορφώνει συνθήκες. Οι νίκες π.χ. των ελλήνων κατά τα δύο πρώτα χρόνια της επανάστασης έκαναν τους Άγγλους να κατανοήσουν ότι η οθωμανική αυτοκρατορία δεν ήταν ανίκητη, άρα οι αντίπαλοί τους Ρώσοι θα ήταν πανεύκολο να την καταλάβουν και να κατέβουν στο Αιγαίο και την Μεσόγειο και, επομένως, έπρεπε να αλλάξει την πολιτική της. Σήμερα μία αντίσταση στους σημερινούς κατακτητές θα έφερνε πάλι στο προσκήνιο τον ανταγωνισμό τών υπερδυνάμεων και θα τον χρησιμοποιούσε επ’ ωφελεία μας. Ένα δεύτερο στοιχείο το οποίο μπορούμε να δανεισθούμε από τους προγόνους μας είναι η τόλμη. Επειδή κάποιοι σήμερα φοβούνται να βγουν στους δρόμους, γι’ αυτό οι εξουσιαστές βασιλεύουν. Κι εδώ έρχεται ο σημαντικός ποιητής και καθηγητής της Ιονίου Ακαδημίας Ανδρέας Κάλβος να γράψει: «Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγό δουλείας ας έχωσι. Θέλει αρετήν και τόλμην η Ελευθερία»! Αλλά κι ο Ρήγας Φερραίος στον Θούριό του έχει τονίσει ότι «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνους σκλαβιά και φυλακή». Η Ελευθερία, όμως, ετυμολογικά, προέρχεται από τον μέλλοντα "ελεύσομαι" του ρήματος "έρχομαι" και είναι αυτή που θα έλθει, μετά από αγώνα, μάχες και προσπάθεια... Για να υπάρξει βεβαίως αυτός ο αγώνας χρειάζεται αγωγή. Αλλά η αγωγή που παρέχεται σήμερα στα σχολεία δεν είναι ελληνική. Ο μεγάλος μας δάσκαλος του Γένους Κοσμάς ο Αιτωλός ήθελε να γίνουν ελληνικά σχολεία. Ο ίδιος έλεγε: «δεν βλέπετε όπου το Γένος μας αγρίευσεν απ’ την αμάθεια και εγίναμεν όλοι ωσάν θηρία; Διά τούτο σας συμβουλεύω να κάμετε σχολείο. Να σπουδάζετε κι εσείς αδελφοί... Το σχολείο φωτίζει τους ανθρώπους»... Σε τέτοια δε προτεραιότητα είχε την παιδεία των ελληνόπουλων, ώστε τόνιζε ότι «δεν χρειάζονται δέκα εκκλησίες για να δοξάζουμε τον Θεό. Μία αρκεί. Τις υπόλοιπες», έλεγε, «κάντε τες σχολεία». Ο αγώνας τής παλιγγενεσίας έδειξε ότι τίποτε δεν είναι ακατόρθωτο. Σήμερα η συμβατική ιστορία, διά της υπογραφής συμβάσεων με τους εχθρούς έχει καλύψει με την αχλύ της λήθης τους αγώνες τών προγόνων μας. Το εθνικό καθήκον και τους εθνικούς αγώνες τους μετατρέπει σε ταξικούς. Ξεχνά ότι οι συναγωνιστές του ’21 φώναζαν ότι «ο αγώνας ο δικός τους είναι αγώνας έθνους προς άλλον έθνος» και το τόνιζαν ακριβώς για να μη προκληθεί σύγχυση με τον ταξικό αγώνα των καρμπονάρων (ανθρακωρύχων) στην Ιταλία και έτσι καταπνιγεί από την ιερή συμμαχία. Ένα άλλο σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι ο κίνδυνος εμφυλίου. Στον αγώνα τής παλιγγενεσίας από το 1822 (καταστροφή Δράμαλη) και μέχρι το 1825 (εισβολή του Ιμπραήμ), σε μία ελεύθερη για τρία περίπου χρόνια Πελοπόννησο έγιναν δύο εμφύλιοι πόλεμοι. Οι πόλεμοι αυτοί είναι οι χειρότεροι, διότι εξολοθρεύουν τα αντίπαλα πλήν δημιουργικά μέρη τού ιδίου λαού. Και δεν ξεκινούν ποτέ μόνοι τους. Κάποιοι τους τροφοδοτούν. Εξ άλλου είναι γνωστό το «διαίρει και βασίλευε». Σε όλη αυτή την κατάσταση η εκκλησία πρέπει να σταθεί στο ύψος τών περιστάσεων και να κάνει το καθήκον της. Την περίοδο εκείνη (Νόμος 8/4/1822) έγινε ακόμη και εκποίηση των ιερών σκευών τών μοναστηρίων και των εκκλησιών, διότι κρίθηκε ότι η απελευθέρωση τού Γένους ήταν ιερότερος σκοπός. Αλλά και οι σημερινοί ιθύνοντες πρέπει να δώσουν το παράδειγμα. Έκοψαν τον αυθαιρέτως καθορισμένο και αξίας αρκετών χιλιάδων €υρώ μισθό τους κατά λίγες χιλιάδες και θέλουν να πείσουν τον μισθωτό των 700€, τον συνταξιούχο των 500€ ή τον άνεργο ότι ... πεινούν. Όμως εδώ έρχεται το παράδειγμα του μεγάλου Ιωάννη Καποδίστρια. Αυτός ο σπουδαίος κυβερνήτης, λοιπόν, αναγνωρίζοντας την ανέχεια των ελλήνων της εποχής του, οι οποίοι μόλις είχαν βγει από έναν νικηφόρο πόλεμο, είχε δηλώσει τα εξής: «…Ελπίζω ότι όσοι εξ υμών συμμετάσχουν εις την Κυβέρνησιν θέλουν γνωρίσει μεθ’ εμού ότι εις τας παρούσας περιπτώσεις, όσοι ευρίσκονται εις δημόσια υπουργήματα δεν είναι δυνατόν να λαμβάνουν μισθούς αναλόγως με τον βαθμό του υψηλού υπουργήματός των και με τας εκδουλεύσεις των, αλλ’ ότι οι μισθοί ούτοι πρέπει να αναλογούν ακριβώς με τα χρηματικά μέσα, τα οποία έχει η Κυβέρνησις εις την εξουσίαν της…» Λίγο πριν και σε ο,τι τον αφορά, σε ομιλία του προς την Δ΄ Εθνοσυνέλευση ο Καποδίστριας είπε... «…εφ’ όσον τα ιδιαίτερα εισοδήματά μου αρκούν δια να ζήσω, αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν». Ας τολμήσουν να κάνουν το ίδιο σήμερα οι κυβερνήτες. Αγώνας λοιπόν χρειάζεται, αγαπητοί φίλοι. Εθνική ενότητα, όραμα και αγώνας. Ας διδαχθούμε επομένως από τα λόγια και τα έργα των πρωταγωνιστών του Εικοσιένα κι ας αφουγκρασθούμε την προτροπή τού Μακρυγιάννη: «Τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς, και πλούσιοι και φτωχοί, και πολιτικοί και στρατιωτικοί, και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι. Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσομεν εδώ. Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί να την φυλάμε κι όλοι μαζί, και να μη λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»; Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»• όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς». Είμαστε στο «εμείς» κι όχι στο «εγώ».